دستگاه‌ها و لوله‌های جمع‌آوری خون ابزارهای اساسی در فرآیند جمع‌آوری نمونه‌های بیولوژیکی برای آزمایش‌های شیمی بالینی هستند. طراحی نادرست یا استفاده غیرمناسب از این ابزارها می‌تواند تأثیر منفی قابل توجهی بر دقت و صحت نتایج آزمایش‌ها داشته باشد.

دستگاه‌های جمع‌آوری خون، مانند کاتترها و سوزن‌ها، معمولاً نیروهای برشی را بر جریان خون وارد می‌کنند که می‌تواند باعث تخریب سلولی شود. همچنین، اجزای لوله‌های جمع‌آوری خون، از جمله درپوش‌ها، روان‌کننده‌ها، سورفکتانت‌ها و ژل‌های جداکننده، ممکن است به نمونه‌های خون نفوذ کرده و موجب تغییر یا جذب آنالیت‌ها شوند. افزون بر این، افزودنی‌های موجود در لوله‌ها می‌توانند بر پایداری و دقت آنالیت‌ها تأثیر بگذارند. بنابراین، این دستگاه‌ها به‌عنوان یکی از منابع بالقوه خطای پیش‌تحلیلی در آزمایش‌های شیمی بالینی شناخته می‌شوند. به‌منظور کاهش این اثرات منفی، تولیدکنندگان و آزمایشگران باید دقت زیادی در انتخاب و استفاده از این دستگاه‌ها داشته باشند. این مقاله با هدف بررسی دقیق تأثیر افزودنی‌ها و اجزای مختلف لوله‌های جمع‌آوری خون بر نتایج آزمایش‌های شیمی بالینی و ارائه استراتژی‌هایی برای کاهش این تأثیرات، نگاشته شده است.

تأثیر دستگاه‌های جمع‌آوری خون بر دقت آزمایش‌ها

در آزمایشگاه‌های شیمی بالینی، جمع‌آوری صحیح خون و پردازش به‌موقع آن از اهمیت بالایی برخوردار است. هرگونه خطا در فرآیند پیش‌تحلیلی می‌تواند به‌طور جدی دقت نتایج آزمایش‌ها را تحت تأثیر قرار دهد. از جمله عوامل اصلی که می‌توانند این خطاها را ایجاد کنند، دستگاه‌ها و لوله‌های جمع‌آوری خون هستند که در بسیاری از مواقع تأثیرات منفی خود را بر نتایج آزمایش‌ها گذاشته و به‌عنوان یک منبع احتمالی خطای پیش‌تحلیلی شناخته می‌شوند. به‌طور خاص، تاثیرات ناشی از مواد افزودنی در لوله‌ها می‌تواند موجب تغییر در خواص نمونه‌های خون شود، که در نهایت دقت نتایج آزمایش‌ها را کاهش می‌دهد.ش

انواع لوله‌های جمع‌آوری خون

لوله‌های جمع‌آوری خون(BCT) به‌طور معمول برای جمع‌آوری نمونه‌های خون از بیماران استفاده می‌شوند. این لوله‌ها معمولاً از دو بخش اصلی تشکیل می‌شوند: دیواره لوله و درپوش. هرکدام از این بخش‌ها می‌توانند تأثیرات مختلفی بر دقت نتایج آزمایش‌ها داشته باشند. لوله‌های پلاستیکی جایگزین لوله‌های شیشه‌ای شده‌اند و مزایای زیادی دارند، از جمله ایمنی بیشتر، کاهش خطر شکستگی و هزینه کمتر. با این حال، یکی از مشکلات لوله‌های پلاستیکی، نفوذ بیشتر گازها به داخل لوله‌ها است که می‌تواند بر کیفیت نمونه خون تأثیر بگذارد.

درپوش‌ها و تأثیرات آن‌ها

درپوش‌های لوله‌های جمع‌آوری خون معمولاً از مواد مختلفی مانند پلی‌کلروپرن، سیلیکون و لاستیک بوتیل ساخته می‌شوند. این مواد ممکن است در برخی موارد باعث تغییرات شیمیایی در نمونه‌های خون شوند. به‌ویژه، برخی از درپوش‌ها ممکن است مواد شیمیایی مانند تریس-(2-بوتوکسی‌اتیل)-فسفات(TBEP) را شامل شوند که می‌تواند بر نتایج آزمایش‌های حساس تأثیر بگذارد. تولیدکنندگان به‌منظور کاهش این تأثیرات، در حال تحقیق و توسعه بر روی درپوش‌های جدید و بدونTBEP هستند.

روان‌کننده‌ها و تأثیرات آن‌ها

روان‌کننده‌ها مانند سیلیکون یا گلیسرول برای جلوگیری از چسبیدن خون به درپوش‌ها یا دیواره لوله‌ها استفاده می‌شوند. با این حال، این مواد می‌توانند در برخی آزمایش‌ها، مانند آزمایش‌های مربوط به گلیسرول یا تری‌گلیسرید، مشکلاتی ایجاد کنند. بنابراین، انتخاب صحیح نوع روان‌کننده برای هر نوع آزمایش ضروری است.

افزودنی‌ها و اجزای لوله‌های جمع‌آوری خون

افزودنی‌ها و اجزای مختلفی که در لوله‌های جمع‌آوری خون به‌کار می‌روند، می‌توانند به‌طور قابل‌ملاحظه‌ای بر دقت آزمایش‌ها تأثیر بگذارند. این افزودنی‌ها شامل ضدانعقادها، ژل‌های جداکننده و سورفکتانت‌ها هستند که نقش اساسی در فرآیند جمع‌آوری خون و پردازش آن دارند.

ضدانعقادها

ضدانعقادهایی مانندEDTA، هپارین و سیترات به‌منظور جلوگیری از انعقاد خون و حفظ وضعیت مایع آن در لوله‌ها استفاده می‌شوند. این مواد ممکن است بر برخی آزمایش‌های خاص تأثیر بگذارند. به‌عنوان مثال، افزودنی‌هایی مانندEDTA می‌توانند بر نتایج آزمایش‌های مربوط به کلسیم یا سطح داروهای خاص تأثیرگذار باشند. آزمایشگران باید در انتخاب نوع ضدانعقاد دقت کنند تا از اثرات ناخواسته بر نتایج آزمایش‌ها جلوگیری شود.

ژل‌های جداکننده

ژل‌های جداکننده در لوله‌ها برای جداسازی اجزای مختلف خون از یکدیگر، مانند پلاسما و سلول‌ها، به‌کار می‌روند. این ژل‌ها می‌توانند در برخی شرایط بر دقت نتایج آزمایش‌های شیمی تأثیر بگذارند، به‌ویژه در آزمایش‌هایی که به غلظت دقیق آنالیت‌ها نیاز دارند.

استراتژی‌های کاهش تأثیرات پیش‌تحلیلی

برای کاهش تأثیرات منفی دستگاه‌ها و لوله‌های جمع‌آوری خون بر دقت آزمایش‌ها، نیاز به استراتژی‌های مناسب و پیش‌گیرانه داریم. این استراتژی‌ها شامل انتخاب لوله‌های جمع‌آوری خون با کیفیت بالا، استفاده از افزودنی‌ها و ضدانعقادهای مناسب، و نظارت دقیق بر فرآیند جمع‌آوری و پردازش نمونه‌ها می‌شود. آزمایشگران باید همواره با دقت به بررسی و آزمایش لوازم جمع‌آوری خون پرداخته و از هرگونه تغییر غیرمنتظره در نتایج آزمایش‌ها جلوگیری کنند.

نتیجه‌گیری

دستگاه‌ها و لوله‌های جمع‌آوری خون نقشی حیاتی در فرآیند آزمایش‌های شیمی بالینی ایفا می‌کنند. انتخاب و استفاده صحیح از این دستگاه‌ها و لوله‌ها می‌تواند تأثیرات منفی بر نتایج آزمایش‌ها را کاهش داده و دقت نتایج را بهبود بخشد. آزمایشگران، تولیدکنندگان و فروشندگان دستگاه‌های جمع‌آوری خون باید همواره به‌طور مداوم اثرات پیش‌تحلیلی دستگاه‌ها و افزودنی‌ها را مورد بررسی قرار داده و از راهکارهای مناسب برای به حداقل رساندن این اثرات استفاده کنند.