بهترین شیوه ها در خون گیری: راهنمای کامل برای کارکنان بهداشتی
بهترین شیوه‌ها در خون‌گیری: راهنمای کامل برای کارکنان بهداشتی
خون‌گیری یکی از مهم‌ترین اقدامات تشخیصی در پزشکی است که به ارزیابی سلامت بیمار کمک می‌کند. رعایت اصول صحیح در این فرآیند، علاوه بر افزایش دقت نتایج آزمایشگاهی، ایمنی بیمار و کارکنان بهداشتی را نیز تضمین می‌کند. در این مقاله به بررسی بهترین شیوه‌های خون‌گیری، تجهیزات مورد نیاز، اقدامات پیشگیرانه و نکات کلیدی پرداخته‌ایم.
1- آمادگی قبل از خون‌گیری
انتخاب مکان مناسب
خون‌گیری باید در محیطی آرام، تمیز و با نور کافی انجام شود. در مراکز درمانی، فلبوتومیست (فرد مسئول خون‌گیری) باید از یک فضای مناسب که امکان کنترل آلودگی را دارد، استفاده کند.
بررسی اطلاعات بیمار
قبل از انجام خون‌گیری، باید اطلاعات بیمار بررسی و تایید شود. این اطلاعات شامل نام، شماره پرونده پزشکی و نوع آزمایش مورد نیاز است.
آماده‌سازی تجهیزات
برای خون‌گیری موفق، تجهیزات زیر باید در دسترس باشد:
- دستکش استریل
- سرنگ یا سیستم وکیوم خون‌گیری
- گارو (تورنیکه)
- پد الکلی
- لوله‌های نمونه‌گیری
- ظرف مخصوص دفع سوزن‌ها و مواد تیز و برنده
- برچسب‌های شناسایی نمونه
2-تکنیک صحیح خون‌گیری
1- رعایت بهداشت و کنترل عفونت
رعایت بهداشت دست‌ها یکی از مهم‌ترین اقدامات برای پیشگیری از انتقال عفونت است. کارکنان باید دست‌های خود را با آب و صابون یا محلول ضدعفونی‌کننده الکلی تمیز کنند و از دستکش یک‌بار مصرف استفاده نمایند.
2- انتخاب رگ مناسب
انتخاب رگ مناسب برای خون‌گیری اهمیت زیادی دارد. معمولاً وریدهای بازویی در ناحیه چین آرنجی بهترین گزینه هستند. در صورتی که این وریدها در دسترس نباشند، می‌توان از وریدهای پشت دست یا ساعد استفاده کرد.
3-استفاده از گارو
گارو باید 3-5 سانتی‌متر بالاتر از محل خون‌گیری بسته شود و بیش از یک دقیقه در جای خود باقی نماند تا از ایجاد تغییر در نتایج آزمایش جلوگیری شود.
4- وارد کردن سوزن
سوزن باید با زاویه 15 تا 30 درجه وارد ورید شود. پس از ورود سوزن، اگر خون به درون سرنگ یا لوله وکیوم وارد شد، نشان‌دهنده قرارگیری صحیح سوزن در ورید است.
5-جمع‌آوری نمونه
نمونه‌های خون باید به ترتیب مشخص‌شده برای آزمایش‌های مختلف جمع‌آوری شوند. پر کردن بیش از حد یا کمتر از حد استاندارد لوله‌های نمونه‌گیری ممکن است بر روی نتایج آزمایش تأثیر بگذارد.
3- اقدامات پس از خون‌گیری
الف :خروج ایمن سوزن
پس از پایان خون‌گیری، سوزن باید به آرامی از ورید خارج شود و بلافاصله در ظرف مخصوص دفع وسایل تیز قرار گیرد.
ب :مراقبت از محل خون‌گیری
یک پد استریل بر روی محل خون‌گیری قرار داده و با فشار ملایم به مدت چند ثانیه نگه داشته شود. برای جلوگیری از کبودی، بهتر است بیمار تا چند دقیقه از خم کردن دست خودداری کند.
پ :برچسب‌گذاری و ارسال نمونه به آزمایشگاه
برچسب نمونه‌ها باید با اطلاعات دقیق بیمار و نوع آزمایش مشخص شود تا از بروز اشتباه در نتایج جلوگیری شود. نمونه‌ها در کمترین زمان ممکن به آزمایشگاه ارسال شوند.
4- نکات ایمنی و کنترل کیفیت
اول: جلوگیری از مواجهه با خون آلوده
هرگونه تماس با خون باید با رعایت اصول ایمنی انجام شود. در صورت مواجهه تصادفی با خون آلوده، اقدامات اورژانسی و پروفیلاکسی پس از مواجهه (PEP) باید انجام شود. دوم: دفع صحیح زباله‌های پزشکی
سرنگ‌ها و سوزن‌های استفاده‌شده باید بلافاصله در ظروف مقاوم در برابر سوراخ شدن قرار گیرند تا از آسیب‌های ناگهانی جلوگیری شود.
سوم: آموزش مداوم کارکنان
تمامی کارکنان بهداشتی که در فرآیند خون‌گیری مشارکت دارند، باید به‌صورت دوره‌ای در کارگاه‌های آموزشی شرکت کنند تا از جدیدترین استانداردها و تکنیک‌های ایمن خون‌گیری مطلع شوند.
-5 نتیجه‌گیری
خون‌گیری یک فرآیند مهم پزشکی است که تأثیر مستقیمی بر دقت نتایج آزمایشگاهی دارد. رعایت استانداردهای بهداشتی، استفاده از تکنیک‌های صحیح و توجه به نکات ایمنی نه تنها به بهبود کیفیت نمونه‌های آزمایشگاهی کمک می‌کند، بلکه ایمنی بیمار و کارکنان را نیز تضمین می‌کند. با رعایت این دستورالعمل‌ها، می‌توان از بروز عفونت‌ها و سایر مشکلات جلوگیری کرد.
منبع:
NCBI Bookshelf: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK138665/